A. Μέτρα ατομικής προστασίας κατά τον ψεκασμό
- Προγραμματίστε τον ψεκασμό τις ώρες με ήπιες καιρικές συνθήκες (χαμηλός άνεμος, δροσιά), ώστε το νέφος να μην κινείται απρόβλεπτα.
- Φορέστε πάντα πλήρη ΕΑΠ: αεροστεγή μάσκα με κατάλληλα φίλτρα, προστατευτικά γυαλιά, νιτριλιούχα γάντια, αδιάβροχη φόρμα και ανθεκτικές μπότες.
- Ελέγχετε πριν κάθε χρήση την κατάσταση φίλτρων, φερμουάρ και ραφών στη στολή· αντικαταστήστε ό,τι φθείρεται.
- Αποφύγετε οποιαδήποτε δραστηριότητα στόματος (κάπνισμα, φαγητό, κατανάλωση ποτού) στο χώρο ψεκασμού· πλύνετε καλά τα χέρια πριν.
- Απομακρύνετε την προστασία με τη σωστή σειρά (πρώτα γάντια, μετά στολή, γυαλιά, μάσκα) και πλύνετε σχολαστικά εκτεθειμένο δέρμα.
- Διατηρείτε αποστάσεις ασφαλείας από άλλους ανθρώπους, κατοικίδια ή βοσκοτόπια: τουλάχιστον 50 m αν ο άνεμος είναι ασθενής.
- Έχετε πάντα μαζί φιάλη με καθαρό νερό και ουδέτερο σαπούνι για έκτακτο ξέπλυμα και πρώτο καθαρισμό.
B. Συντήρηση ψεκαστικού εξοπλισμού
- Καθαρισμός μετά από κάθε χρήση: ξεπλύνετε το δοχείο, τις σωληνώσεις και τα ακροφύσια τρεις φορές («triple rinse») με καθαρό νερό.
- Ελέγχετε τακτικά σωληνώσεις, o-rings, packing και βαλβίδες για φθορές ή διαρροές· αντικαταστήστε αμέσως ό,τι εμφανίζει ρωγμές ή βαθουλώματα.
- Καθαρίζετε τα ακροφύσια με ήπιο διάλυμα και μαλακή βούρτσα· αποφύγετε μεταλλικά εργαλεία που τα σκίζουν.
- Λιπαίνετε με γράσο ανθεκτικό σε χημικά όλα τα κινούμενα μέρη (άξονες, ρουλεμάν) πριν την αποθήκευση.
- Δοκιμή πίεσης: μετά τη συντήρηση, κάνετε test σε διπλάσια της κανονικής πίεσης χωρίς διαρροές.
- Προστατέψτε από παγωνιά: αποθηκεύετε σε θερμοκρασίες άνω των 5 °C, με πλήρη άδειασμα και στέγνωμα των υγρών.
- Τηρείτε ημερολόγιο συντήρησης: καταγράψτε ημερομηνίες καθαρισμού, αλλαγής φίλτρων και ανταλλακτικών.
Γ. Ασφαλής αποθήκευση φυτοφαρμάκων
- Ξεχωριστός, κλειδωμένος χώρος: καλά αεριζόμενος, χωρίς πρόσβαση σε παιδιά ή ζώα, μακριά από τρόφιμα και πρώτες ύλες.
- Σήμανση & ενημέρωση: επιγραφές “Φυτοφάρμακα – Επικίνδυνο”, φύλλα MSDS σε εμφανές σημείο, κατάλογος περιεχομένων με παρτίδες και ημερομηνίες λήξης.
- Θερμοκρασία & υγρασία: διατηρείτε μεταξύ 5–30 °C, προστατευμένο από άμεση ηλιακή ακτινοβολία και υγρασία.
- Τάξη & διαχωρισμός: φυτοφάρμακα, λιπάσματα και σπόροι σε ξεχωριστά ράφια, τουλάχιστον 20 cm πάνω από το έδαφος.
- Έλεγχοι ασφαλείας: επιθεωρήσεις του χώρου κάθε μήνα για διαρροές, ζημιές συσκευασιών ή ανεπιθύμητες παραβιάσεις.
- Συμφωνηθείς τρόπος απόκρισης: σε διαρροές, απομακρύνετε άμεσα προσωπικό, αερίστε, συγκεντρώστε με απορροφητικό υλικό, ενημερώστε τον αρμόδιο.
- Αρχείο καταγραφής: αναλυτικά στοιχεία εισαγωγής και εξαγωγής (ποσότητες, παρτίδα, ημερομηνίες) για πλήρη ιχνηλασιμότητα.
Δ. Διαχείριση αποβλήτων και κενών συσκευασιών
- Triple rinse: πριν οποιαδήποτε διάθεση, κάνετε τριπλή πλύση και τρυπάτε τον πυθμένα των δοχείων.
- Επαναχρησιμοποίηση νερού: το νερό ξεπλύματος συγκεντρώνεται και επαναχρησιμοποιείται στο επόμενο ψεκαστικό μείγμα.
- Σήμανση και συσκευασία: φίλτρα, γάντια, σάκοι αποβλήτων με ειδική ετικέτα “Επικίνδυνα απόβλητα” και ισχυροί σάκοι αντοχής.
- Αδειοδοτημένα κέντρα: παραδίδετε κενές, καθαρές συσκευασίες και απόβλητα σε εγκεκριμένους συλλογείς γεωργικών αποβλήτων.
- Αποφυγή ανεξέλεγκτης καύσης: απαγορεύεται αυστηρά—εκπέμπονται δηλητηριώδη αέρια και διοξίνες.
- Προσωρινός χώρος αποθήκευσης: το πολύ 6 μήνες, σε στεγνό, σκιερό σημείο με περιορισμένη πρόσβαση και επαρκή αερισμό.
- Τήρηση αρχείου αποβλήτων: ημερομηνίες, ποσότητες, φορέας παραλαβής για λογοδοσία και συμμόρφωση.
E. Βαθμονόμιση ψεκαστικών μηχανημάτων
- Καταγραφή παραμέτρων: πριν και μετά κάθε βαθμονόμηση σημειώστε ταχύτητα οδήγησης, πίεση αντλίας, ροή ανά ακροφύσιο και καιρικές συνθήκες.
- Δοκιμή flow-meter ή δοχείου–χρονόμετρο: ελέγξτε τη ροή κάθε ακροφυσίου και συγκρίνετε με τις προδιαγραφές του κατασκευαστή.
- Ρύθμιση πίεσης: προσαρμόστε την έως ότου η μετρούμενη παροχή αντιστοιχεί στην επιθυμητή δόση (L/ha) για την επιλεγμένη ταχύτητα και διάκενο ακροφυσίων.
- Έλεγχος γωνίας & μοτίβου: επιβεβαιώστε ότι κάθε ακροφύσιο ψεκάζει ομοιόμορφα, χωρίς «νεκρές ζώνες» ή υπερκαλύψεις.
- Δοκιμή με χρωστική: ψεκάστε μικρή δοκιμαστική λωρίδα με διαλυμένη χρωστική ουσία και ελέγξτε τη κατανομή των κηλίδων στο έδαφος.
- Συνεχής επανέλεγχος: κάθε φορά που αλλάζετε ακροφύσια, πίεση ή ταχύτητα, επαναβαθμονομήστε πριν από τον κανονικό ψεκασμό.
- Αρχειοθέτηση αποτελεσμάτων: κρατήστε αναλυτικό βιβλίο βαθμονόμησης για εύκολη αναφορά σε μελλοντικές εφαρμογές.
A. Μέτρα ατομικής προστασίας κατά τον ψεκασμό
1. Γιατί είναι σημαντική η χρήση αεροστεγούς μάσκας κατά τον ψεκασμό;
2. Ποιος είναι ο ρόλος των νιτριλιούχων γαντιών στον ψεκασμό φυτοφαρμάκων;
3. Πώς πρέπει να καθαρίζεται η προστατευτική στολή μετά από κάθε ημέρα ψεκασμού;
4. Τι κίνδυνο διατρέχει κάποιος που ψεκάζει χωρίς προστασία ματιών;
5. Πότε θεωρείται ότι ένα φίλτρο μάσκας έχει φτάσει στο όριο χρήσης του;
6. Γιατί δεν επιτρέπεται το κάπνισμα ή η κατανάλωση τροφής κατά τη διάρκεια του ψεκασμού;
7. Ποιο είναι το πρωτόκολλο σε περίπτωση που φυτοφάρμακο διαπεράσει τη στολή;
8. Ποια είναι τα κριτήρια επιλογής προστατευτικών μπότες για χρήση σε αγρό;
9. Πώς μειώνει η κίνηση κατά τον άνεμο την έκθεση σε ψεκαστικό νέφος;
10. Τι πρέπει να περιλαμβάνει η εκπαίδευση προσωπικού πριν τον πρώτο ψεκασμό;
B. Συντήρηση ψεκαστικού εξοπλισμού
1. Γιατί είναι απαραίτητο να πραγματοποιείται καθαρισμός του ψεκαστικού μετά από κάθε χρήση;
2. Ποια είναι η λειτουργία του pressure regulator;
3. Πώς ελέγχουμε την ακεραιότητα των σωληνώσεων του ψεκαστικού;
4. Τι προκαλεί φθορά στα ακροφύσια και πώς την αποφεύγουμε;
5. Πότε προτείνεται πλήρης αντικατάσταση των o-rings και packing της αντλίας;
6. Ποιο λιπαντικό υλικό είναι κατάλληλο για τα κινούμενα μέρη;
7. Πώς πραγματοποιείται δοκιμή ροής (flow test) των ακροφυσίων;
8. Γιατί πρέπει να φυλάσσουμε το ψεκαστικό σε θερμοκρασίες πάνω από το μηδέν;
9. Τι πληροφορίες μας δίνει η σήμανση στα φίλτρα εισαγωγής;
10. Ποια διαδικασία ακολουθούμε πριν την αποθήκευση χειμώνα;
Γ. Ασφαλής αποθήκευση φυτοφαρμάκων
1. Γιατί απαγορεύεται η αποθήκευση φυτοφαρμάκων κοντά σε τρόφιμα;
2. Τι πληροφορίες περιέχει το Δελτίο Δεδομένων Ασφαλείας (MSDS);
3. Ποιος είναι ο σκοπός της τήρησης αρχείου εισαγωγής-εξαγωγής φυτοφαρμάκων;
4. Πώς διασφαλίζουμε ότι η θερμοκρασία αποθήκευσης παραμένει εντός των ορίων;
5. Γιατί δεν αποθηκεύουμε φυτοφάρμακα σε υπόγειο χωρίς εξαερισμό;
6. Ποια είναι η σημασία του ύψους 20 cm από το έδαφος για τα ράφια;
7. Πώς αντιμετωπίζεται η διαρροή σε κλειστό χώρο αποθήκευσης;
8. Γιατί πρέπει να διαχωρίζουμε τα φυτοφάρμακα από τα λιπάσματα;
9. Τι ενδείκνυται σε περίπτωση παρατεταμένης αποθήκευσης πέραν της ημερομηνίας λήξης;
10. Ποιος ελέγχει τον χώρο αποθήκευσης για συμμόρφωση με τη νομοθεσία;
Δ. Διαχείριση αποβλήτων και κενών συσκευασιών
1. Τι σημαίνει τριπλή πλύση (triple rinse) και γιατί είναι απαραίτητη;
2. Πώς αξιοποιείται το νερό από την τριπλή πλύση;
3. Γιατί δεν πετάμε κενές συσκευασίες σε κανονικούς κάδους απορριμμάτων;
4. Τι διαδικασία ακολουθείται σε ελαφρώς μολυσμένες συσκευασίες;
5. Ποιος είναι ο ρόλος των εγκεκριμένων κέντρων ανακύκλωσης γεωργικών αποβλήτων;
6. Πώς διασφαλίζεται η ορθή μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων;
7. Τι κίνδυνος υφίσταται αν καίμε πλαστικά δοχεία στο χωράφι;
8. Τι σημαίνει “σάκοι συλλογής επικίνδυνων αποβλήτων” και πώς χρησιμοποιούνται;
9. Γιατί τα φίλτρα μίας χρήσης θεωρούνται επικίνδυνα απόβλητα;
10. Ποια είναι η μέγιστη διάρκεια προσωρινής αποθήκευσης αποβλήτων στον αγρό;
Ε. Βαθμονόμιση ψεκαστικών μηχανημάτων
1. Τι πρέπει να καταγράφουμε πριν και μετά από κάθε βαθμονόμιση;
2. Γιατί μετράμε τη ροή κάθε ακροφυσίου ξεχωριστά;
3. Πώς επηρεάζει η ταχύτητα οδήγησης την ποσότητα διαλύματος που εφαρμόζεται ανά εκτάριο;
4. Τι ρόλο παίζει η πίεση της αντλίας στη βαθμονόμιση;
5. Πώς ελέγχουμε οπτικά την ομοιομορφία κατανομής στον αγρό;
6. Γιατί πρέπει να επαναλαμβάνεται ο έλεγχος γωνίας σε κάθε νέο ακροφύσιο;
7. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ flow meter και όγκου–χρονόμετρο ως μέθοδος μέτρησης;
8. Πώς υπολογίζεται η απαιτούμενη δόση ψεκαστικού ανά εκτάριο;
9. Τι επηρεάζει την ακρίβεια της βαθμονόμησης σε υψηλές θερμοκρασίες;
10. Γιατί είναι σημαντικό να κρατάμε λεπτομερή σημειώσεις βαθμονόμησης;
Παράδειγμα 1: Μέθοδος «Δοχείο–Χρονόμετρο»
Στοιχεία
- Ταχύτητα οδήγησης: 8 km/h (≈2,22 m/s)
- Διάκενο ακροφυσίων: 50 cm (0,5 m)
- Συλλεγόμενος όγκος σε 1 λεπτό (60″): 1,8 L
Υπολογισμοί
-
Απόσταση που καλύπτει το μηχάνημα σε 1 min:
8 km/h = (8 000 m)/(3 600 s) ≈ 2,22 m/s → σε 60 s διανύει 2,22 × 60 ≈ 133,2 m
-
Εμβαδόν ψεκασμού σε 1 min:
133,2 m (μήκος) × 0,5 m (πλάτος ενός περάσματος) = 66,6 m²
-
Ροή ακροφυσίου:
1,8 L / 66,6 m² = 0,027027 L/m² → 270,27 L/ha
Συμπέρασμα
Με τη συγκεκριμένη ρύθμιση, το μηχάνημα ψεκάζει περίπου 270 L ανά εκτάριο.
Παράδειγμα 2: Χρήση τύπου δόσης
Στοιχεία
- Επιθυμητή δόση: 200 L/ha
- Έκταση να ψεκαστεί: 5 ha
Υπολογισμοί
-
Συνολικός όγκος ψεκαστικού διαλύματος:
200 L/ha × 5 ha = 1 000 L
-
Αν το ρεζερβουάρ είναι 800 L, θα χρειαστεί:
- 800 L πλήρης δεξαμενή + 200 L συμπλήρωμα
Συμπέρασμα
Για να ψεκάσετε 5 ha στη δόση 200 L/ha απαιτούνται συνολικά 1 000 L διαλύματος: μία πλήρης δεξαμενή των 800 L και επιπλέον 200 L.
Παράδειγμα 3: Έλεγχος ροής με μετρητή (flow meter)
Στοιχεία
- Ρυθμισμένη πίεση: 3 bar
- Μετρητής δείχνει 5 L/min ανά ακροφύσιο
- Αριθμός ακροφυσίων: 4
- Ταχύτητα: 6 km/h (≈1,67 m/s)
- Διάκενο ακροφυσίων: 0,6 m
Υπολογισμοί
-
Ολική ροή:
5 L/min × 4 = 20 L/min
-
Απόσταση σε 1 min:
6 km/h = 1,67 m/s → 1,67 × 60 = 100,2 m
-
Εμβαδόν ψεκασμού:
100,2 m × 0,6 m = 60,12 m²
-
Δόση L/ha:
20 L / 60,12 m² = 0,3328 L/m² → 3 328 L/ha
Συμπέρασμα
Η δόση είναι υπερβολικά υψηλή (3 328 L/ha) και πρέπει είτε να μειωθεί η πίεση ή η παροχή ανά ακροφύσιο είτε να αυξηθεί η ταχύτητα.
Παράδειγμα 4: Ρύθμιση για δεδομένη δόση
Στοιχεία
- Θέλουμε 150 L/ha
- Ταχύτητα: 7 km/h (≈1,94 m/s)
- Διάκενο ακροφυσίων: 0,5 m
- Αριθμός ακροφυσίων: 5
Υπολογισμοί
-
Απόσταση σε 1 min:
1,94 m/s × 60 s ≈ 116,4 m
-
Εμβαδόν ψεκασμού:
116,4 m × 0,5 m = 58,2 m²
-
Συνολική ροή που πρέπει να είναι:
150 L/ha = 0,015 L/m² → 0,015 × 58,2 m² = 0,873 L/min συνολικά
-
Ροή ανά ακροφύσιο:
0,873 L/min ÷ 5 ≈ 0,175 L/min ανά ακροφύσιο
Συμπέρασμα
Ρυθμίζουμε την πίεση ώστε κάθε ακροφύσιο να δίνει περίπου 0,175 L/min, για να επιτύχουμε 150 L/ha με την καθορισμένη ταχύτητα και διάκενο.